Chứng Co Giật, Động Kinh Sau Đột Quỵ

Co giật, động kinh là một trong những di chứng thường xuất hiện sau cơn đột quỵ, tai biến mạch máu não. Dù khởi phát sớm hay muộn thì theo thống kê cho thấy, khoảng 10 – 22% số người sống sót sau cơn đột quỵ đều có dấu hiệu của co cứng, co giật, động kinh. Chính vì vậy, việc phòng ngừa co giật ngay từ giai đoạn sớm sẽ hạn chế được những tổn thương não bộ và giúp người bệnh mau chóng phục hồi sau cơn tai biến.

Vì sao co cứng, co giật, động kinh lại xuất hiện sau cơn đột quỵ?

Đột quỵ hay tai biến mạch máu não xảy ra khi động mạch cung cấp máu, oxy lên não bị ngưng trệ đột ngột. Nó thường được chia thành 2 dạng: nhồi máu não do cục máu đông làm tắc nghẽn dòng chảy; hoặc xuất huyết não do vỡ mạch máu.

Các tế bào thần kinh rất nhạy cảm với tình trạng thiếu dưỡng khí, chỉ sau 2-3 phút, chúng sẽ bắt đầu chết đi nếu không được cung cấp đủ oxy. Quá trình phân hủy các tế bào thần kinh bị chết sẽ tạo thành những ổ viêm, sản sinh rất nhiều chất thải, trong đó có các gốc tự do. Các chất thải không được dọn dẹp ra ngoài, chúng tích tụ bên trong não càng khiến phản ứng viêm diễn ra mạnh mẽ và để lại các mô sẹo không phục hồi.

Chính điều này đã khiến quá trình dẫn truyền thần kinh não bộ bị rối loạn, đặc biệt là sự thiết hụt của nồng độ chất Gamma aminobutyric acid (GABA) - chất dẫn truyền thần kinh ức chế quan trọng trong việc kìm hãm sự phóng điện quá mức bên trong não bộ. Kết quả là cơn co giật bắt đầu xuất hiện.

Bất kỳ sự tổn thương nào bên trong não bộ cũng sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất qua màng tế bào. Cơn đột quỵ có thể gây ra những khiếm khuyết kênh vận chuyển ion Na+, K+, Ca2+... nồng độ điện giải thay đổi làm giảm lượng Glucose đưa vào tế bào, chúng “đói năng lượng” gây hạ thấp ngưỡng co giật. Chỉ một kích thích nhỏ từ bên ngoài cũng có thể khiến cơn co giật dễ dàng xuất hiện.

Co giật, động khi đột quỵ xuất hiện khi nào?

Co giật có thể khởi phát ngay sau khi đột quỵ xảy ra, nhưng cũng có thể là nhiều năm sau đó. Người ta thường phân thành hai nhóm.

- Co giật xuất hiện sớm nếu nó xảy ra trong vòng 2 tuần tính từ khi cơn đột quỵ xảy ra. Trong những trường hợp khởi phát sớm thì có tới 45% xuất hiện hiện trong 24 giờ đầu tiên.

- Co giật xuất hiện muộn khởi phát sau 2 tuần tính từ khi cơn đột quỵ xảy ra (phổ biến nhất là trong vòng 6 -12 tháng).

Bệnh động kinh sẽ có khả năng tiến triển ở 1/3 trường hợp người bệnh khởi phát cơn co giật sớm sớm và 1/2 trường hợp khởi phát muộn. Mức độ nặng nhẹ của cơn đột quỵ không ảnh hưởng đến sự xuất hiện của các cơn co giật. Điều đó có nghĩa rằng cho dù người bệnh bị đột quỵ nặng hay nhẹ, nguy cơ xuất hiện co giật, động kinh sau đó là không đổi.

Dấu hiệu nhận biết cơn co giật, động kinh sau đột quỵ

Những biểu hiện co giật, động kinh sau đột quỵ phổ biến nhất bao gồm:

- Cơn co cứng, co giật toàn thân

- Cứng đờ hoặc rung giật ở một bộ phận của cơ thể chẳng hạn như chân, tay, lưỡi…

- Giật nhẹ cơ ở khóe miệng, má, nháy mắt liên tục, nhìn chằm chằm về phía trước

- Có những cảm giác lạ: miệng có vị kim loại, ngứa ran hoặc cảm giác như kiến bò trên người.

- Đột ngột chóng mặt, mệt mỏi, lú lẫn, mất ý thức tạm thời

- Ngất không rõ nguyên nhân, giật mình khi ngủ

Những biểu hiện trên thường chỉ kéo dài trong một vài phút nhưng một số người bệnh có thể lên tới 30 phút. Những trường hợp này cần được chăm sóc y tế càng sớm càng tốt bởi vì người bệnh có thể xuất hiện hiện tượng co thắt khí quản gây ngạt thở và đe dọa tính mạng.